Varkens

Algemeen

Varkens zijn groepsdieren die erg gesteld zijn op contact met andere varkens. Meestal bestaat een groep uit vrouwelijke dieren die familie van elkaar zijn met hun nakomelingen. De beren leven vaak alleen. Varkens zijn zeer intelligent en leren snel mede door hun nieuwsgierigheid. Ook hebben ze een erg goed geheugen. Ze kunnen goed ruiken en horen en communiceren met veel geluid met elkaar. Het is dus van belang om ervoor te zorgen dat een varken genoeg afleiding heeft in de vorm van soortgenoten en genoeg plek om te wroeten en graven. Dit zoeken naar eten, ook wel foerageren genoemd, is erg belangrijk voor varkens. Al hoeven ze dan niet daadwerkelijk voedsel te vinden, aangezien dat weer kan leiden tot overgewicht. Ook spelen varkens graag met elkaar. Mocht dit niet volledig op orde zijn kan een varken ongewenst gedrag laten zien, dit uit zich dan in het slopen van materiaal, uitbreken en gillen.

Een volwassen zeug is ongeveer elke drie weken bronstig, ‘berig’. Na een succesvolle dekking zullen na gemiddeld 115 dagen (3 maanden, 3 weken, 3 dagen) tot wel 18 biggen worden geboren. Belangrijk is om op te letten hoeveel tepels de zeug heeft. Mochten er meer biggen dan tepels zijn is het verstandig om de biggen in verschillende groepen te laten drinken. Zo’n 10 dagen voor het werpen zal de zeug beginnen met nestgedrag, zorg dan voor een rustige, droge en warme plek met voldoende nestmateriaal zoals bijvoorbeeld stro. Als u van plan bent om van de biggen gezelschapsdieren te maken is het beter om ze minimaal 2 maanden bij de zeug te laten in plaats van de wettelijke minimale tijd van 28 dagen. Zo leren de biggen beter van hun nestgenoten wat sociaal wenselijk gedrag is. De leeftijd waarop de biggen geslachtsrijp zijn verschilt erg per ras, bij de kleinere rassen is het vaak wel eerder dan bij de grotere rassen en kan het na een paar maanden zelfs al het geval zijn.

Verzorging, huisvesting en voeding

Het houden van varkens is onderhevig aan bepaalde wet -en regelgeving, zoals het hebben van oormerken en een zogenaamd Uniek BedrijfsNummer (UBN). Zoek dit eerst uit voordat u varkens gaat houden.

Verzorging:

Varkens zijn erg gevoelig voor stress en kunnen door langere periodes van stress ziek worden en gedragsproblemen ontwikkelen. Het is raadzaam om al op een jonge leeftijd de varkens te trainen om aan verschillende situaties en mensen/dieren (socialisatie) te wennen. Men kan hier bijvoorbeeld een klikker voor gebruiken, bij het gebruik van eten als beloning kan bedeldrang ontwikkeld worden. Ook is het handig om varkens te laten wennen aan de klauwverzorging, deze kunnen namelijk makkelijk te lang worden en als ze dit slecht toe laten zal het onder narcose moeten gebeuren om stress te beperken.

De huid van een varken vereist ook de nodige verzorging, varkens vinden het heerlijk om geborsteld te worden en dit is een mooi moment voor u om te kijken naar wondjes, parasieten (schurft), irritaties en in de oren of ze schoon zijn.

Huisvesting:

Bij de huisvesting van varkens komt het één en ander kijken. Zo kunnen varkens niet alleen worden gehouden, de één kwijnt weg en de ander wordt agressief. Houdt varkens het liefst in paren of kleine groepjes. Ongecastreerde beren zijn niet geschikt als gezelschapsdier aangezien ze erg agressief kunnen zijn. Kies als u niet wilt fokken voor bijvoorbeeld gecastreerde beren, ‘borgen’ of zeugen. De zeugen kunnen tijdens de berigheid wel wat onvoorspelbaar zijn. Verder zijn borgen en zeugen makkelijk te houden en over het algemeen vriendelijk. Zet vreemde varkens echter niet zomaar bij elkaar, maar laat ze aan elkaar wennen met een sterk hek ertussen.

Ze kunnen makkelijk het hele jaar rond buiten worden gehouden, hier zijn echter wel een aantal eisen aan. Bij voorkeur is de varkensweide minimaal 75m2 per varken, het hok moet minimaal 1 tot 6m2 zijn per varken. Deze maten zijn uiteraard afhankelijk van de grootte. In de weide is het belangrijk dat ze beschutting (wilgen-of populierentakken zijn erg populair) hebben en een plek voor een modderpoel. Deze modderpoel zorgt op warme dagen voor verkoeling en de modder dient als een soort zonnebrandcrème aangezien varkens vaak vrij kaal zijn en dus snel verbranden. Ook moet deze moederpoel regelmatig worden bijgevuld met schoon water. De omheining moet bestaan uit een hekwerk van bijvoorbeeld schapengaas of hout met aan de onderkant schrikdraad om te voorkomen dat ze de omheining omwroeten, een andere optie is om het hekwerk diep genoeg in te graven. De weide zal snel worden omgewroet, dus het kan handig zijn om sommige stukken af te zetten zodat deze opnieuw ingezaaid kunnen worden en zich kunnen herstellen.

Het hok moet omgeven zijn met een harde onderlaag zoals bijvoorbeeld beton om de nagels op een natuurlijke wijze te laten slijten en om te voorkomen dat de varkens modder mee naar binnen nemen. De ondergrond van het hok moet hard en geïsoleerd zijn zodat de varkens er niet in kunnen graven, verder is een laag stro zo hoog als het varken zelf erg prettig als bed. Het hok moet droog en tochtvrij zijn en daarnaast lang genoeg zodat het varken languit kan liggen. Maak het echter niet te groot, op die manier warmt het te langzaam op en zouden de varkens er ook hun behoefte kunnen doen. Varkens maken namelijk gebruik van zogenaamde functiegebieden, ze hebben een plek waar ze slapen, waar ze eten en drinken en een plek waar ze hun ontlasting doen. De plek waar ze hun ontlasting doen moet regelmatig schoon worden gemaakt, anders zoeken ze een andere plek.

Voeding:

Varkens zijn omnivoren (alleseters) en hun dieet moet bestaan uit een combinatie van ruwvoer en krachtvoer. Ongeveer 60-70% mag bestaan uit krachtvoer en de rest uit ruwvoer zoals gras en/of hooi. Speciaal krachtvoer voor hobbyvarkens worden aangeraden omdat het andere krachtvoer vaak te weinig vezels bevat. Dit krachtvoer voorziet verder in de vitamine-en mineralenbehoefte. Het is verstandig om dit krachtvoer over twee porties per dag te vertrekken, varkens worden namelijk snel te dik. Bij een varken wat goed in conditie is zijn de ribben wel te voelen maar niet te zien. Als tussendoortje of als beloning kunnen bijvoorbeeld vruchten worden gebruikt. Verder moet er ten allen tijde schoon water beschikbaar zijn!

Let wel goed op dat etenswaren en tuinresten geen giftige planten bevatten. Daarnaast is het verboden om swill (keukenresten/afval) aan varkens te geven!

Ziektes

Bij varkens kunnen veel verschillende problemen voorkomen zoals kreupelheden door te lange klauwen of door overgewicht en daarmee gepaard gaande artrose. Verder zijn huidproblemen zoals schurft, verbranding of ontstekingen veel voorkomend. Bij varkens met veel huidplooien is het belangrijk deze regelmatig te wassen. Ook oorproblemen en gebitsafwijkingen worden vaak gezien. Longontstekingen willen nog wel eens voorkomen en kunnen dodelijk zijn. Een varken wat niet wil eten is ziek en het is daarom verstandig uw dierenarts te raadplegen.

Varkens kunnen ook last krijgen van wormen, in dat geval kan mest onderzocht worden om vast te stellen of behandelen wel nodig is.

Het is verstandig om uw varkens te laten vaccineren tegen vlekziekte. Vlekziekte wordt veroorzaakt door de bacterie Erysipelothrix rhusiopathiae en is een bodembacterie die de varkens makkelijk kunnen oplopen. Het veroorzaakt vlekken in de huid en kan in ernstige gevallen leiden tot ontsteking van de hartkleppen wat sterfte tot gevolg heeft. Vlekziekte is een zoönose, wat inhoudt dat het kan overgaan op de mens. Door het vaccineren van de dieren beschermt u dus niet allen hun, maar ook uzelf!

Bij het uitbreken van aangifteplichtige ziekten zoals bijvoorbeeld mond-en-klauwzeer of varkenspest zijn varken onderhevig aan maatregelen die getroffen worden tegen deze ziektes. U moet hier dan ook in zo’n geval verplicht aan deelnemen.

Voor verdere vragen of adviezen kunt u contact opnemen met de dierenartsenpraktijk.