Algemeen
Kippen zijn vogels en stammen af van het Bankiva hoen uit Zuidoost Azië. De wilde variant leeft in de bossen, kippen houden van beschutting en lopen niet graag in open stukken. Van nature leven kippen in grote groepen bestaande uit één haan en meerdere hennen met hun kuikens. ’s Nachts slapen de kippen in bomen. Overdag scharrelen ze hun eten bij elkaar. Dit dieet bestaat uit zaden, insecten, wormen en plantjes. Verder houden kippen hun vacht en huid schoon en parasiet vrij middels stofbaden. De stuitklier bij de staart een verzorgende functie van de veren. Kippen gaan één keer per jaar in de rui, dit gebeurt meestal aan het einde van de zomer of begin van de herfst. Deze ruiperiode vergt veel energie en de hennen zullen dan ook vaak geen eieren leggen. De kam en lellen worden kleiner en bleker.
Hanen zijn vruchtbaar vanaf ongeveer 6 maanden tot een leeftijd van 6 jaar. Hennen kunnen vanaf een leeftijd van 6 maanden al eieren leggen, maar worden pas vanaf een jaar echt broeds. Vaak stoppen hennen met het leggen van eieren vanaf een jaar of 5. Gemiddeld worden kippen 10-15 jaar oud, al zijn er ook oudere gevallen bekend. Het aantal hennen per haan verschilt per ras, voor zwaardere, gemiddelde en lichtere rassen zijn dit respectievelijk 3-5, 3-6 en 3-12 hennen per haan. Bevruchte eieren komen na ongeveer 21 dagen uit, bij legrassen die niet goed broeds worden kunt u een broedmachine overwegen te gebruiken.
Het is tijdens het broeden belangrijk dat de hen niet wordt gestoord door andere kippen en dat zij de juiste voeding in de vorm van een graanmengsel krijgt. Let er ook op dat ze in ieder geval één keer per dag van het nest komt om te eten en te drinken, te ontlasten en wat te bewegen. Doet ze dit niet, haal haar dan zelf van het nest af. Preventief behandelen tegen luizen en parasieten voorkomt dat de hen hierdoor het nest zal verlaten. Nadat de eieren zijn uitgekomen is het verstandig om de moeder met kuikens een paar weken apart te houden, daarna kunnen ze weer bij de groep. Op 3 maanden leeftijd zullen de haantjes beginnen met kraaien en achter hun zusjes aan gaan jagen. Dit is het moment om ze te scheiden.
Verzorging, huisvesting en voeding
Verzorging:
Het belangrijkste bij de verzorging van kippen is hygiëne. De zitstokken, nesten, voer en drinkbakken en de vloer van het hok moeten regelmatig worden gereinigd. Er mag absoluut geen ammoniaklucht het in het hok hangen. De buitenren kan één keer per jaar 20cm diep worden afgegraven en gevuld met zand.
De beste manier om een kip te vangen is door er rustig op af te lopen en met één hand op de rug voorzichtig op de grond te duwen. Met de andere hand kunt u dan van onderaf de poten pakken. Druk niet teveel op het lichaam van de kip, hierdoor kan hij/zij niet meer ademhalen. Het vervoeren van kippen kan het beste in speciale manden of een doos met gaten erin. Zet de kip altijd haaks op de rijrichting zodat de staart niet beschadigd raakt. Kippen kunnen erg tam worden door ze bijvoorbeeld vanaf uw schoot of op uw hurken uit uw hand te laten eten. Controleer dan ook altijd de veren en hoe de nagels en snavel(punt) eruit zien.
Huisvesting:
Kippen kunnen niet alleen worden gehouden en zullen minimaal in een paar of liever zelfs met meerdere dieren gehouden moeten worden. Bij introductie van nieuwe kippen is het verstandig om dit in het donker te doen als de kippen op stok zijn. Overdag is het dan van belang dat er genoeg ruimte is om te kunnen vluchten bij rangordegevechten. Ieder kippenverblijf moet bestaan uit een nachthok en een buitenren. Ze kunnen het hele jaar rond buiten blijven mits het nachthok vrij toegankelijk is.
Er zijn kant en klare hokken te koop, echter geldt bij grotere rassen of meerdere dieren, hoe groter hoe beter! In dat geval kan het nodig zijn om zelf een hok te bouwen. Kippen kunnen slecht tegen hitte en tocht, zorg ervoor dat het hok in de luwte staan maar dat er wel ventilatie is. De binnenkant van het hok kan het beste bestaan uit glad materiaal dat minimaal 1 keer per jaar wordt gewit, dit is om bloedluis tegen te gaan. Een bodem van beton is goed en er zijn verschillende soorten bodembedekking mogelijk. De bodembedekking moet altijd droog zijn en niet stinken. Een nachthoek moet ook zitstokken bevatten, plaats deze echter niet op verschillende hoogtes aangezien er dan gevechten kunnen uitbreken. Plaats de stokken minimaal 40cm van de wand en 30-40cm uit elkaar. De nesten moeten lager dan de zitstokken zijn en staan bij voorkeur in de donkere delen van het hok.
Het is handig om een elektra-aansluiting in het hok te hebben om zo te zorgen voor licht (geen TL!) en tijdens vorst te voorkomen dat het water bevriest. Voor de leg is namelijk minimaal 10 uur licht per dag nodig en 8 uur onafgebroken duisternis.
Om te voorkomen dat wilde vogels in de buitenren poepen en zo ziektes kunnen inslepen is het raadzaam deze te overdekken. Daarnaast is het belangrijk om roofdieren zoals katten en vossen buiten te houden, zorg ervoor dat deze dieren niet onder de ren door kunnen graven.
Kippen vinden het erg prettig om in het kader van eigen verzorging en dagelijkse routine een zandbad te nemen. Een bak met schoon wit zand in het zonnetje zal ze erg veel plezier doen!
Voeding:
Er zijn veel verschillende typen voer voor kippen voor de verschillende momenten in hun leven, alles is echter in korrel of meelvorm. Meel heeft als voordeel dat er langer over wordt gedaan om te eten, als nadeel heeft het dat er meer wordt gemorst en dat bij kippen met baarden of lange veren het kan blijven plakken waarna andere kippen er aan gaan pikken. Het basisdieet moet een compleet voer zijn waarvan de kip afhankelijk van de grootte 30-100gram per dag opneemt. Controleer regelmatig de conditie van de kippen, het borstbeen moet matig bespierd zijn en mag niet scherp aanvoelen. Het achterlijf mag niet te vol zijn, want dan heeft de kip overgewicht.
Kuikens tot 6 weken leeftijd kunnen het beste een kuiken of startvoer krijgen, waarna hun tot een leeftijd van 6 maanden opfokvoer gegeven kan worden. Daarna kan overgegaan worden op volwassen voer, wat deels weer afhankelijk is van het doel. Eieren leggen of voor vlees. Tijdens de ruiperiode kan zogenaamd onderhoudsvoer worden gegeven. Hennen die eieren leggen hebben een verhoogde behoefte aan kalk voor de eischaal, dit kunnen ze halen uit grit. Dit kunt u aanbieden in een bakje of als bedekking in de legnesten.
Daarnaast eten kippen graag groenvoer zoals vruchten en groenten, haal niet opgegeten resten wel snel weg. Daarnaast kunt u kippen zo nu en dan regenwormen of maden aanbieden. Vers en schoon drinkwater moet ten allen tijde beschikbaar zijn!
Ziektes
Kippen hebben voornamelijk last van parasieten zoals de bloedluis die bloedarmoede kan veroorzaken of de mijt die kalkpoot veroorzaakt. Daarnaast kunnen ze ook last hebben van inwendige parasieten zoals wormen of coccidiose. Laat in het geval van diarree de mest onderzoeken. Ook kunnen kippen ziek worden aan het ademhalingsstelsel, u ziet dan hoesten/proesten, uitvloeiing of snot en ademen met open snavel, verder zal de kip dan ook ziek zijn. Problemen aan het ademhalingsstelsel doen zich meestal voor in hokken waar tocht, overbevolking en slechte hygiëne is.
Een zieke kip zit bol, heeft de ogen dicht, wil niet meer eten en is minder actief. Heeft u een zieke kip, neem dan contact op met de dierenartsenpraktijk.
Kippen die naar een tentoonstelling gaan moeten gevaccineerd zijn tegen Newcastle’s Disease (NCD), ook wel pseudovogelpest genoemd. In het geval van Aviare Influenza (vogelpest) mogen hobbyhouders met minder dan 250 kippen hun dieren laten vaccineren. Voor de meest recente wet -en regelgeving kunt u het beste de overheidswebsites in de gaten houden.
Voor verdere vragen of adviezen kunt u altijd contact opnemen met de dierenartsenpraktijk.
